طی چند سال اخیر با روند رشد استفاده از تکنولوزی های روز ، طراحی و تولید نرم افزارها در حیطه های مختلف رشد چشمگیری کرده است.

 از سوی دیگر غالب افراد فعال در حوزه طراحی نرم افزارها و برنامه های مختلف کامپیوتری و موبایل به دلیل تمرکز بر حوزه تخصصی و فنی خود کمتر مجال این را پیدا کرده اند که به دیگر جنبه های حوزه فعالیت خود همچون مدون کردن سبک کاری و استفاده از چهارچوب قراردادها در هنگام ثبت سفارشان طراحی ، تولید و فروش نرم افزارهای خود بپردازند.

در جلسات مشاره ای و کارگاه قرارداد های نرم افزاری دوره آشنایی با قراردادهای نرم افزاری که باتعدادی از فعالان و متخصصین حوزه طراحی و تولید نرم افزارها داشته ایم ، به این مهم پی بردیم که در این حوزه خلاء عملکردی وجود دارد که بسیاری از این دوستان را به چالش های مختلف حقوقی و مالی کشانده است.

نرم افزار چیست ؟

مطابق تعریف ارایه شده در  ویکی پدیا نرم‌افزار : بخشی از رایانه است که دربرگیرنده داده‌ها یا دستورهای کامپیوتر است.

قرارداد چیست ؟

قرارداد در مفهوم به معنی : توافق دو اراده ضروری در جهت ایجاد یک اثر حقوقی را گویند.

قرارداد فروش نرم افزار چیست؟

قرارداد فروش نرم افزار به معنی توافقات دو یا چندنفر برای فروش یا خرید یک نرم افزار .

از این رو در مقاله پیش رو سعی کرده کرده ام ضمن بیان تجربیات عملی این حوزه ، نمایی کلی از قراردادهای فروش نرم افزار ارایه دهیم ، تا ضمن آگاهی بخشی فعالان این حوزه سهم خود را به عنوان یک حقوق خوان در فرهنگ سازی استفاده از قراردادهای تخصصی ادا کنیم.

بیشتر قراردادهای فروش نرم افزار ، بصورت قرارداد مبایعه( فروش ) در نظر گرفته می شوند ، که همچون سایر قراردادها از بخش های اصلی همچون متن اصلی قرارداد و پیوست ها تشکیل می گردد.

ما در کارگاه های آشنایی با قراردادها و قراردادنویسی جلسه سوم کارگاه ” آشنایی با اصطلاحات پر کاربرد حقوقی در کسب کار برای شرکت کنندگان شرح می دهیم که، یک قرارداد از بخش های نوشتاری همچون عنوان قرارداد ، طرفین قرارداد، موضوع قرارداد ، تعهدات طرفین ، مدت قرارداد ، مبلغ قرارداد و سایر شروط قراردادی شامل می شود، اما در قرارداد های نرم افزاری علاوه بر بخش ها و موارد مطرح شده در فوق لازم است به دلیل جنبه فنی موضوع قرارداد بندهایی با جزییات بیشتر و بصورت کاملا اختصاصی مطرح و درج گردد.

ارکان قرارداد فروش نرم افزار

1. طرفین قرارداد :

خریدار : شخص/شرکت ………. به نمایندگی خانم/آقای ……………….. آدرس( اقامتگاه قانونی) : ………….. شماره تماس:………………………………

فروشنده : شخص/شرکت ………. به نمایندگی خانم/آقای ……………….. آدرس( اقامتگاه قانونی) : ………….. شماره تماس:………………………………

*منظور از اقامتگاه: محل سکونت دایمی و یا مرکز اصلی عملیات یا همان محل کار اشخاص است.

           2. موضوع قرارداد :

موضوع قرارداد عبارت از ، فروش ….( تعداد نسخه ها)  نسخه از نرم افزار …………… (نام نرم افزار).

*ممکن است توضیحات تکمیلی در مورد نرم افزار در این قسمت یا در پیوست های قرارداد آورده شود.

*دقت داشته باشیم که در قرارداد های نرم افزاری ، درست است که موضوع اصلی فروش یک نرم افزار با شرایط و مشخصات و کارایی خاص است ولی غالبا این فروش به همراه نصب، آموزش ، گارانتی ، پشتیبانی ، راه اندازی و بروز رسانی هم می شود و لازم است در متن قرارداد در مورد هر یک از موارد فوق منحصرا توضیح داده شود.

         3. مدت قرارداد :

مدت قرارداد در ، قراردادهای نرم افزاری معمولا از اعلام سفارش تا مدت تعیین شده مورد توافق است.

*در قرارداد های نرم افزاری لازم است بصورت موردی تاریخ شروع و خاتمه هر یک از موارد ، نصب، آموزش ، گارانتی، پشتیبانی، راه اندازی و… مشخص گردد.

           4. مبلغ قرارداد :

مبلغ قرارداد عبارت از :

-مبلغ فروش …. نسخه نرم افزار( به شرح پیوست) ، ……. ریال .

-هزینه نصب نرم افزار ……… ریال.

-هزینه خدمات پشتیبانی ………  ریال.

-هزینه آموزش نرم افزار ……… ریال.

-هزینه اعمال تغییرات و یا بروزرسانی نرم افزار ……… ریال.

-3% عوارض و مالیات بر ارزش افزوده …….   ریال.

-مبلغ نهایی قابل پرداخت   ……  ریال می باشد که شرایط پرداخت به شرح زیر است:

1- ………..

2- ………..

3- ……….

*هزینه انجام خدمات پشتیبانی ، آموزش و یا مشاوره ممکن است در قرارداد بصورت ساعتی ( ساعت کارشناسی  که معمولا از ساعتی 50 تا 250 در قراردادهای مختلف دیده شده است) محاسبه می گردد.

*تعیین تکلیف پرداخت های مالیاتی قبل از تسویه کامل موضوع قرارداد.

          5. پیش بینی و شرط حق امتیاز ( کپی رایت)

-حق امتیاز نرم افزار موضوع این قرارداد متعلق به فروشنده است.

-پیش بینی تحویل مستدات

-پیش بینی حق تکثیر ، تغییر و یا برگردان مستندات نرم افزار اولیه.

           6. درج شرایط نصب و تحویل نرم افزار در قرارداد

           7. تعیین تعهدات طرفین قرارداد

          8. پیش بینی شرایط تحویل موقت نرم افزار

          9. تعیین شرایط فسخ قرارداد

          10. تعیین حقوق مالکیت مادی و معنوی ( مثلا : کلیه اسناد و مدارکی که در جریان اجرای موضوع قرارداد تولید می گردد جزء دارایی های کارفرما محسوب می شود ( اعم از منابع اصلی و مستندات کامل پروژه)

چالش های شایع در قرارداد های فروش نرم افزار:

1-عدم توجه طرفین قرارداد به داشتن پیوست های فنی و استاندارد سازی نرم افزار مورد تقاضا

2-عدم درج زمان بندی تکمیل و تحویل پروژه تولید و طراحی نرم افزار

3-عدم تکمیل و تحویل نرم افزار در مدت پیش بینی شده