ما در این مقاله سعی کرده ایم خلاصه ای از قانون کار را برای پاسخ به یکی از سوالات متداول در بین کارگران و کارفرمایان، که چطور قرارداد کاری تنظیم کنیم؟ بیان نماییم.

 قبل از هرچیز لازم است بدانیم  که قانون کار ، قانونی است که بر روابط بین کارگر، کارفرما و قراردادهای کاری حاکمیت دارد و از این جهت ما برای اینکه بتوانیم قرارداد کاری درست و کاملی را تنظیم کنیم در ابتدا لازم است در مورد شرایط و مواد آن بیشتر بدانیم.

محدوده و قلمرو قانون کار

کلیه کارفرمایان، کارگران،کارگاه ها، موسسات (تولیدی، صنعتی، خدماتی، کشاورزی) مشمول قانون کار هستند.

تعریف کارگر

کسیکه 1- به درخواست کارفرما     2- در مقابل دریافت حق السعی( اعم از مزد، حقوق، سهم سود) کار میکند.

تعریف کارفرما

1.  شخصی است : 1- حقیقی یا حقوقی 2-کارگر در مقابل دریافت حق السعی به حساب او (کارفرما) کار می کند.     3- مسئول تعهداتی است که نمایندگان در مقابل کارگر بعهده میگیرند.
2. مدیران و مسئولان اداره کارگاه» نماینده کارفرما هستند.

تعریف کارگاه

محلی که کارگر به درخواست کارفرما یا نماینده کارفرما در آنجا کار میکند.

تعریف قرارداد کار

1-قراردادی است، کتبی یا شفاهی 2- به موجب آن کارگر در مقابل دریافت حق السعی کار میکند.   3- مدت کار کارگر (اعم از موقت یا غیر موقت) می باشد.

نکته : شروط مذکور در قرارداد کار در صورتی شروط نافذ( دارای اعتبار) است که مزایایی کمتر از امتیازات مقرر در قانون برای کارگر منظور ننماید.

مندرجات ضروری در قرارداد کار

یک قراداد کار باید شامل حقوق یا مزد، ساعات کار، مرخصی ها، مدت دوره آزمایشی، محل انجام کار، تاریخ انعقاد قرارداد- مدت قرارداد باشد.

تعریف حق السعی

• مزد شامل:
• مزد ساعتی» مزد مرتبط با ساعت انجام کار باشد
• کارمزد» مزد مرتبط با میزان انجام کار یا محصول تولید شده باشد
• کارمزد ساعتی» مزد مرتبط با میزان انجام کار یا محصول تولید شده در زمان معین باشد.
• پرداخت مزد بصورت ماهانه» حقوق نام دارد.
• مزد و مزایای کارگران نیمه وقت» بصورت ساعتی محاسبه و پرداخت می شود.
• تعین میزان حداقل مزد کارگران به طور سالانه» از سوی شورای عالی کار انجام می شود.(با توجه به میزان تورمی که از سوی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران اعلام می شود، بدون در نظر گرفتن مشخصات جسمی و روحی کارگران که برای تأمین هزینه های زندگی یک خانواده متوسط کفایت کند.)
• پرداخت های غیر نقدی از سوی کارفرما» اضافه بر حداقل مزد محسوب می شود.

به اعتبار قرارداد کار کلیه دریافت های قانونی شامل مزد یا حقوق، کمک عائله مندی، هزینه مسکن، خواروبار، ایاب ذهاب، مزایای غیر نقدی، پاداش غیر نقدی، پاداش افزایش تولید، سود سالانه می باشد.

ساعت کار کارگر:

• در مشاغل بدون سختی کار» 8 ساعت در شبانه روز / 44 ساعت در هفته
• در مشاغل با سختی کار» 6 ساعت در شبانه روز/ 36 ساعت در هفته

تعریف کار روز و کار شب

• کار روز از 6 بامداد تا ساعت 22
• کار شب از ساعت 22 تا 6 بامداد

• میزان ساعات کاری در کار متناوب» نباید از 176 ساعت در چهار هفته تجاوز کند.
• اعطای کار اضافی به کارگرپ

مرخصی استحقاقی کارگران

• برای مشاغل بدون سختی کار یکماه (با احتساب 4 روز جمعه)
• برای مشاغل با سختی کار و زیان آور 5 هفته
• تاریخ استفاده از مرخصی: با توافق کارگر و کارفرما( اختلاف در این زمینه» با نظر لازم الاجرای اداره کار و امور اجتماعی محل

مدت مرخصی استعلاجی» با تأیید سازمان تأمین اجتماعی» جز سوابق کار و بازنشستگی محسوب می شود.)

• مدت مرخصی زایمان» با تأیید سازمان تأمین اجتماعی» جز سوابق خدمت کارگران محسوب می شود.

نکته : 

به کار گماردن کارگرکمتر از 15 سال ممنوع است(بین 15 تا 18 سال» نوجوان محسوب می شود)

موارد ممنوع در مورد کار کردن کارگر نوجوان:

1. ارجاع هر نوع اضافه کاری
2. انجام کار در شب
3. ارجاع کارهای سخت و زیان آور و خطرناک
4. حمل بار با دست، بیش از حد مجاز

نکته : تعداد نسخ قراردادکار باید در چهار نسخه نزد: 1- اداره کار محل 2- کارگر 3-کارفرما   4- شورای اسلامی کار یا نماینده کارگر باشد.

عدم تغییر رابطه قراردادی قطعیت یافته» ماده 12: بین کارگران با کارفرما در اثر:

قطع رابطه کار در دوره آزمایشی از سوی هر یک از طرفین» ماده 11: بلامانع است و الزامی به پرداخت خسارت نیست .در صورتی که قطع همکاری از سوی کارفرما باشد ، کارفرما  ملزم به پرداخت حقوق تمام دوره آزمایشی به کارگر می باشد ودر صورتی که از سوی کارگر باشد او مستحق دریافت حقوق مدت انجام کار می باشد.

در صورت :1-تعطیلی تمام یا قسمتی از کارگاه به واسطه قوه قهریه یا بروز حوادث غیر قابل پیش بینی 2- مرخصی تحصیلی یا دیگر مرخصی های بدون حقوق یا مزد قرارداد کار به حالت تعلیق در می آید.

پس از رفع تعلیق در قرارداد کار» سابقه خدمت از لحاظ بازنشستگی و افزایش مزد محاسبه می گردد.

خاتمه قرارداد کار

در صورت

1- فوت کارگر

2-بازنشستگی کارگر

3- از کارافتادگی کلی کارگر

4- انقضاء مدت قراردادکار با مدت موقت

5- پایان کار در قراردادهایی با کار معین

6- استعفای کارگر قرارداد کار خاتمه پیدا می کند.