بعد از ورود و راه اندازی  کسب و کار خود در فضای اینترنتی ،یکی از الویت های شما به عنوان مدیرو یا مالک آن کسب و کار ، آشنایی با تعاریف قانونی جرایم و رفتار های منع شده آن حوزه می باشد.

شما به عنوان مالک و یا مدیر کسب و کار اینترنتی بعد از آشنایی با مفاهیم رفتارها و اعمال ممنوعه ای که در قانون به آن جرم گفته می شود و توسط قانون گذار برای آن مجازات و عقوبت تعیین شده ،خواهید توانست همسو با قوانین به توسعه کسب و کار قانون مند و معتبر خود بپردازید.در مقاله پیش رو سعی کرده ایم برای تشریح موضوع تنها به بیان تعاریف مختلف ارایه شده جرایم رایانه ای بپردازیم و در مقالات بعدی به تفکیک هر یک از آن ها را بررسی خواهیم کرد.

بر خلاف انتظاری که از قانون جرایم رایانه ای مصوب 1388/3/5 می شد، این قانون در هیچ یک از 56 ماده آن به تعریف جرم رایانه ای نپرداخته است.

 این قانون در بخش یکم به جرایم و مجازات ها -بخش دوم آیین دادرسی و بخش سوم سایر مقررات پرداخته است.

اما برای ورود به بحث و تشریح موارد لازم است ابتدا تعاریف ارایه شده از جرایم رایانه ای را بررسی کنیم:

1. تعریف جرم: مطابق ماده 2 قانون مجازات :” هر رفتاری اعم از فعل و ترک فعل که در قانون برای آن مجازات تعیین شده است جرم محسوب می گردد.”مثل سرقت، کلاهبرداری، مزاحمت، قتل، مزاحمت و…

**بعد از آشنایی با تعریف جرم در قانون ، لازم است تا این تعریف را بر رفتارها و اعمالی بار کنیم که در فضای مجازی و رایانه اتفاق می افند

    2. تعاريف جرايم رايانه اي:

• «هر فعل و يا ترک فعل غير قانوني که يا به وسيله رايانه و يا با اخلال در سيستم هاي رايانه اي و يا نفوذ در سيستم هاي رايانه اي را گویند که به موجب قانون براي آن مجازات تعيين شده را جرم رايانه اي گويند. »
•    تعریف دیگری که می توان ارایه کرده این است که هر جرمي كه قانونگذار به صراحت رايانه را به منزله موضوع يا وسيله جرم جزء ركن مادي آن اعلام كرده باشد»(یعنی آن رفتار یا عمل مجرمانه بوسیله رایانه یا در فضای رایانه اتفاق افتاده باشد.)

• پروفسورشیک یکی از حقوقدانان برجسته اتریشی در تعریف جرم رایانه‌ای چنین می‌گوید: جرم رایانه‌ای به هر عمل مجرمانه‌ای گفته می‌شود که در آن رایانه وسیله یا هدف ارتکاب جرم باشد.

• در مورد تعريف جرم رايانه اي، برخی اساتید حقوق جرايم رايانه اي را جزء جرايم مرتبط با فناوري اطلاعات مي دانند و اينگونه بيان مي کنند که «اصطلاحات جرم رايانه اي و جرم مرتبط با رايانه، اولين و قديمي ترين اصطلاحاتي هستند که براي نسل اول جرايم فناوري اطلاعات مورد استفاده قرار گرفته اند. و « علت انتخاب عناوين جرم رايانه اي و جرم مرتبط با رايانه براي اينگونه جرائم اين بوده که رايانه به عنوان هدف و يا وسيله ارتکاب جرم در اين گونه جرائم محوريت داشته است»

• برخي از نويسندگان جرايم رايانه اي (کامپيوتري) را مترادف با جرم سايبر مي دانند و آن دو را داراي دو معني و مفهوم مي د

• «در تعريف دیگر، جرم کامپيوتري صرفاً عبارت از جرایمی است که در فضاي سايبر رخ مي دهد از اين نظر جرايمي مثل هرزه نگاري، افترا، آزار و اذيت و سوء استفاده از پست الکترونيکي و ساير جرايمي که در آنها کامپيوتر به عنوان ابزار و وسيلة ارتکاب جرم بکار گرفته مي شود، در زمرة جرم کامپيوتري قرار نمي گيرد. در تعريف گسترده تر از جرم کامپيوتري هر فعل و ترک فعلي که «در» يا «از طريق» يا «به کمک» از طريق اتصال به اينترنت، چه به طور مستقيم، يا بطور  غیرمستقيم رخ مي دهد و توسط قانون ممنوع گرديده و براي آن مجازات در نظر گرفته شده است جرم کامپيوتري ناميده مي شود.

جمع بندی:

جرم رایانه ای عبارت از جرایمی است که در فضای مجازی ( اینترنتی) رخ می دهد . و در تعریف گسترده :
هر فعل یا ترک فعلی که در و یا از طریق یا به کمک رایانه یا از طریق اتصال به اینترنت ، چه به طور مستقیم یا غیرمستقیم رخ می دهد و توسط قانون ممنوع گردیده و برای آن مجازات در نظر گرفته شده است ، جرم رایانه ای نامیده می شود.

• با توجه به این تعاریف جرایم رایانه ای را می توان به سه دسته تقسیم کرد :
  دسته اول : جرایمی هستند که در آنها کامپیوتر و تجهیزات جانبی آن موضوع جرم واقع می شود. مانند: سرقت ، تخریب و….
  دسته دوم : جرایمی هستند که در آنها کامپیوتر به عنوان ابزار ارتکاب جرم به کارگرفته می شود که معمولا از طریق شبکه های رایانه ای و اینترنت رخ می دهد. مثل کلاهبرداری ، جعل و سرقت رایانه ای و ….
  دسته سوم : جرایمی هستند که می توان آنها را جرایم سایبری نامید که در فضای مجازی به وقوع می پیوندداما آثار آنها در دنیای واقعی ظاهر می شود. مانند نفوذ غیر مجاز،شنود غیر مجاز، انتشار ویروس ،کرم های رایانه ای و …

برخی معتقدند گوناگونی تعاریف ارائه شده از جرم رایانه‌ای ناشی از اختلاف در دیدگاه‌هاست. برخی آن را ناشی از تفاوت در میزان دانش و آگاهی صاحب نظران می‌دانند؛ اما به نظر می‌رسد مشکلات موجود در تعریف جرم رایانه‌ای بیشتر از ماهیت این جرم ناشی می‌شود و نبود تعریف مشخص قانونی.

در مقالات بعدی به شرح هر یک از این دسته ها و عناوین قانونی آن ها خواهیم پرداخت.