یکی از دغدغه های کارآفرینان ، صاحبان ایده و استارتاپ ها دستیابی به بستری قانونی برای اجرایی کردن ایده های شغلی و طرح های کسب و کارهای نو است.

دغدغه ای که گاه صاحبان سرمایه را هم به چالش می کشاند. آگاهی از انواع کسب و کارهای قانونی و مدل های تعریف شده در قانون و بکار گیری آن ها از اابتدای شروع کسب وکار ها ازجمله عواملی هستند که شاخص های لازم برای شروع قانون مند و موفق در عرصه کسب و کار را به وجود می آورد. مهمترین مشکل کارآفرینان و صاحبان ایده های کسب و کار هنگامی به وجود می آید بدون اطلاع از این موازین و بسترهای قانونی قصد دارند طرح های تئوری و نمادین خوود را در عالم واقعیت به اجرا گذارند.برای اطلاع بیشتر شما همراهان و خوانندگان گرامی در این مقاله سعی کرده ایم ، قالب های شرکت های تجاری در حال فعالیت را از منظر قانون تجارت را تشریح کنیم تا ضمن آشنایی اولیه با این نوع از شرکت ها و بررسی های اولیه نوع شرکت و فعالیت های جاری و یا در حال استارت خود، در مقالات بعدی شما را تا انتهای مسیر و تصمیم گیری به انتخاب نوع کسب و کار و یا شرکت همراهتان خواهیم بود.

در ابتدا یک سوال از شما دارم ؟

آیا شما می خواهید در این کسب و کار جدید و نو بصورت فردی فعالیت نمایید یا بصورت گروهی و شراکتی؟ اگر تصمیم به انجام کار گروهی و شراکتی و تیمی دارید پس این مقاله تا در انتها با دقت بخوانید.

به طور کلی کسب و کار در قالب شرکت به دو گروه عمده را تقسیم می شود:

الف – کسب و کار تجاری  – کسب و کار غیر تجاری

 الف – کسب و کار تجاری

مطابق ماده 20 قانون تجارت ، شرکت های تجاری به هفت دسته تقسیم می شوند:

1. شرکت سهامی
2. شرکت با مسئولیت محدود
3. شرکت تضامنی
4. شرکت مختلط سهامی
5. شرکت مختلط غیرسهامی
6. شرکت نسبی
7. شرکت تعاونی تولید و مصرف

در ذیل به تشریح و توضیح هر یک از این شرکت ها می پردازیم:

شرکت سهامی

الف – سهامی عام: شرکت هایی هستند که موسسین آنها قسمتی از سرمایه شرکت را از طریق فروش سهام به عموم مردم تأمین می کنند و معمولا برای انجام پروژه های بزرگ عمرانی، صنعتی وکشاورزی وجود شرکت های بزرگ، اینگونه شرکت ها را تاسیس می کنند.

• در این گونه شرکتها سرمایه های اندک در قالب سهام به عموم مردم واگذار می شود.
•  شرکت سهامی عام نوعی خاص از شرکتهای بزرگ است که اجازه فروش سهام به عموم مردم را دارد و مردم می توانند در هنگام پذیره نویسی به شعب بانک یا بانکهای اعلام شده مراجعه و ورقه تعهد سهم را امضاء و وجوه مشخصی را به حساب شرکت واریز نمایند.
• در عنوان شرکت سهامی باید توجه داشت که بلافاصله قبل یا بعد از نام شرکت، عبارت سهامی عام در کلیه اوراق و اطلاعیه ها و آگاهی های شرکت به طور روشن و خوانا قید کنند
• سرمایه در موقع تأسیس شرکت های سهامی عام نباید از پنج میلیون ریال کمتر باشد.

ب – شرکت سهامی خاص :شرکت هایی هستند که تمام سرمایه آنها در موقع تأسیس منحصراً توسط موسسین تأمین گردیده است.

• شرکت سهامی خاص شرکتی بازرگانی است که تمام سرمایه آن انحصارا توسط موسسین تأمین گردیده و سرمایه آن به سهام تقسیم شده و مسئولیت صاحبان سهام، محدود به مبلغ اسمی سهام آنها است .
•  تعداد سهامداران نباید از سه نفر کمتر باشد. عنوان شرکت سهامی خاص باید قبل از نام شرکت یا بعد از آن بدون فاصله با نام شرکت، به طور روشن و خوانا قید شود.

شرکت با مسئولیت محدود

شرکت با مسئولیت محدود، شرکتی است که بین دو یا چند نفر برای امور تجارتی تشکیل شده و هر یک از شرکا بدون این که سرمایه، به سهام یا قطعات سهام تقسیم شده باشد فقط به اندازه سرمایه خود در شرکت مسئول قروض و تعهدات شرکت هستند،

• شرکت با مسولیت محدود حداقل بین دو نفر و حداکثر بین هر چند نفری که باشد تشکیل میگردد.
• سرمایه شرکت به سهم الشرکه تقسیم میشود نه به سهام و ورقه ای به نام سهم الشرکه صادر نمیشود.
• مسئولیت شرکا در مقابل دیون و قروض شرکت در حدود سهم الشرکه ای است که هر شریک سرمایه گذاری نموده اند.
• سهم الشرکه آزادانه قابل نقل و انتقال نمی باشد.

 شرکت تضامنی

شرکت تضامنی از جمله شرکتهای شخصی محسوب گردیده و شخصیت شرکا نقش بسیار مهمی در این نوع شرکت ایفا مینماید.

• قانون تجارت، شرکت تضامنی را شرکتی میداند که تحت اسم مخصوص برای امور تجاری، بین حداقل دو نفر شریک با مسولیت تضامنی تشکیل می شود.
• اگر دارایی شرکت برای پرداخت قروض شرکت کافی نباشد هر یک از شرکا به تنهایی مسئول پرداخت تمام قروض شرکت هستند و اگر شرکا قراری بر خلاف مورد فوق بین خود مقرر نموده باشند این قرار در مقابل اشخاص ثالث فاقد اعتبار خواهد بود؛
• شرکت تضامنی وقتی تشکیل شده محسوب میشود که تمام سرمایه نقدی پرداخت و سهم الشرکه غیر نقدی نیز با توافق کلی شرکا ارزیابی و تسلیم شده باشد.
• در شرکت تضامنی تقسیم منفعت به نسبت سهم الشرکه شرکا است ولی شرکا میتوانند ترتیب دیگری برای تقسیم منفعت بین خود مقرر نمایند؛
• اداره شرکت تضامنی با مدیری است که از بین شرکا یا خارج از شرکا انتخاب میشود مسئولیت مدیر در اداره شرکت در قبال شرکا همچون مسئولیت وکیل در مقابل موکل میباشد.

شرکت مختلط سهامی

شرکت مختلط سهامی، شرکتی است که تحت اسم مخصوصی بین یک عده شریک سهامی و یک یا چند نفر شریک ضامن تشکیل میشود.

• شرکا سهامی کسانی هستند که سرمایه آنها به صورت سهام یا قطعات سهام با قیمت برابر درآمده و مسئولیت آنها تا میزان همان سرمایه ای است که در شرکت دارند
• شریک ضامن کسی است که سرمایه او به صورت سهام در نیامده و مسول کلیه قرض هایی است که امکان دارد علاوه بر دارایی شرکت پیدا شود در صورت تعدد شریک ضامن، مسئولیت آنها در مقابل طلبکاران و روابط آنها با یکدیگر تابع مقررات شرکت تضامنی خواهد بود.

شرکت مختلط غیر سهامی

شرکت مختلط غیر سهامی، شرکتی است که برای امور تجاری تحت اسم مخصوص بین یک یا چند نفر ضامن و یک یا چند نفر شریک با مسئولیت محدود بدون انتشار سهام تشکیل میشود.

• شرکت ضامن مسئول کلیه قروضی است که امکان دارد علاوه بر دارایی شرکت پیدا شود و شریک با مسئولیت محدود کسی است که مسولیت او فقط به اندازه سرمایه ای است که در شرکت گذارده و یا باید بگذارد.

 شرکت نسبی

شرکتی است که برای امور تجاری تحت اسم مخصوص بین دو یا چند نفر تشکیل و مسئولیت هر یک از شرکاء به نسبت سرمایه ای است که در شرکت گذاشته اند

 شرکت تعاونی تولید و مصرف

شرکتی است که بین عده ای از متخصصین تشکیل میشود و شرکاء مشاغل خود را برای تولید و فروش اشیاء یا اجناس به کار می برند.

• شرکت تعاونی شرکتی است که بین اشخاص حقیقی برای فعالیت در امور مربوط به تولید و توزیع در جهت اهداف مصرح در قانون بخش تعاونی به منظور بهبود وضعیت اقتصادی و اجتماعی و اعضاء از طریق همکاری و تشریک مساعی آنها با رعایت مقررات قانون مزبور تشکیل می گردد.

ب – کسب و کار غیر تجاری

در کنار شرکت هایی که به کار تجارت اشتغال دارند، قانون گذار، نهاد حقوقی خاصی را به شخصیت حقوقی جهت انجام اموری که جنبه غیر تجاری دارد از قبیل کارهای عملی یا ادبی یا امور خیریه یا خدماتی، پیش بینی نموده است.

ماده یک آئین نامه اصلاحی ثبت تشکیلات و موسسات غیر تجاری، موسسه غیر تجاری را به ترتیب زیر تعریف نموده است. مقصود از تشکیالت وموسسات غیر تجاری مذکور در قانون تجارت، تشکیالت و موسساتی است که برای مقاصد غیر تجاری از قبیل امور علمی یا امور خیریه و امثال آن تشکیل میشود، اعم از آنکه موسسین و تشکیل دهندگان قصد انتفاع داشته یا نداشته باشند.

بنابراین ارائه خدمات علمی و آموزشی و خدمات شهری و ارائه کمکهای انسانی در قالب شخصیت حقوقی متصور بوده واز این جهت موسسات غیر تجاری به دو قسمت تقسیم میشوند:

1. موسساتی که مقصود از تشکیل آنها، جلب منافع و تقسیم آن بین اعضای خود نباشد؛ این گونه موسسات در اصطلاح موسسات غیر انتفاعی نامیده می شوند و هنگامی که توسط اداره کلیه فعالیتهای اجتماعی از قبیل انجمنهای اسلامی و تخصص و عملی و احزاب و دستجات سیاسی و موسسین آن در خواست ثبت مینمایند و توسط اداره ثبت شرکت ها مراتب از طریق اداره کل اطلاعات نیروی انتظامی استعلام میشود و پس از وصول پاسخ مثبت نسبت به ثبت اقدام میگردد.
2. موسساتی که مقصود از تشکیل آنها ممکن است جلب منافع مادی و تقسیم منافع مزبور بین اعضای خود یا غیر باشد، مانند فعالیت هایی از قبیل آموزشگاه های علمی و فنی و کلاس های زبان و مدارس غیر انتفایی و موسسات گاز رسانی یا ارائه خدمات شهری مانند نظافت و فضای سبز و موارد دیگر در زمین های فوق، در قالب موسسات غیر تجاری قرار می گیرند و موسسین باید پس از به ثبت رساندن موسسه نسبت به اخذ مجوز فعالیت، اقدام نمایند.

تا اینجا با انواع کسب و کار تجاری و غیر تجاری از منظر قانون آشنا شدید ، حالا با بررسی پلن کسب و کارتان و انطباق آن با هریک از انواع شرکت های تجاری مطروحه در فوق به شما فرصت می دهم تا شماره بعدی این مقاله، نوع فعالیت شرکت خود را تعیین کنید ، به شما این اطمینان را می دهم که با بکار گیری این اصول به نتایج شگفت انگیزی در آینده دست خواهید یافت.