پس از اظهارات وزیر ارتباطات راجع به لایحه حمایت از داده ها و حریم خصوصی، به تازگی پیش نویس لایحه حمایت از داده ها وحریم خصوصی در فضای مجازی جهت کسب نظر صاب نظران منتشر شد.

 در این مقاله سعی کرده ایم ضمن بررسی اجمالی مواد این لایحه به نکات و قسمت های مهم آن برای کسب و کارهای فعال در این حوزه بپردازید.

“لایحه حمایت از داده‌ها و حریم خصوصی در فضای مجازی” به چه موضوعاتی پرداخته است؟

در باب اول لایحه حمایت از داده‌ها و حریم خصوصی در فضای مجازی” به تعاریف کلمات کلیدی این لایحه پرداخته شده است.

ماده 1 :در این قانون اصطالحات کلیدی تعریف شده است :

-داده شخصی عبارت است از دادهای که به وسیلة آن، به تنهایی یا به همراه دادههای دیگر، بتوان شخص موضوع آن را شناسایی کرد.

پردازش عبارت است از هر نوع جمع آوری، دریافت، ارسال، نگهداری، تبادل ، به اشتراک گذاشتن یا هر نوع عملیات دیگر اعم از الکترونیک یا غیر الکترونیک که بر داده انجام شود و بتوان آن داده را به شخص موضوع آن مرتبط کرد.

ایجاد داده: عبارت است از ثبت اطلاعات برای اولین بار.

جمع آوری داده: عبارت است از گرد آوری دادههایی که قبال ایجاد شدهاند.

کنترلگر عبارت است از هر شخص حقیقی یا حقوقی که بر اساس قرارداد یا قانون یا در عمل هدف و چگونگی ثبت و پردازش داده را تعیین میکند.

استفاده از داده عبارت است از به کار بردن آن در جهت کسب در آمد یا تحصیل هر نوع منفعت مادی و معنوی دیگر.

فضای عمومی مجازی عبارت است از فضایی است که اشخاص داده ها را برای دسترسی عمومی در آن قرار می دهند.

در باب دوم  لایحه حمایت از داده‌ها و حریم خصوصی در فضای مجازی” به مقررات عمومی پرداخته است.

در ذیل به برخی بندهای مهم باب دوم می پردازیم:

به منظور محافظت از حریم دادههای شخصی و حمایت از حیثیت و کرامت هر فرد، هر کس می تواند به دادههای شخصی خود دسترسی داشته باشد و بر هر نوع پردازش این دادهها مطابق مقررات این قانون نظارت نماید.( ماده 2 لایحه )

• رضایت در جمع آوری و پردازش اطلاعات شخصی : ارائه دادههای شخصی توسط شخص موضوع داده در فضای عمومی مجازی به منزلة رضایت به جمع آوری یا پردازش آنهاست .
• مفهوم مالکیت فکری : حق مالکیت فکری بر داده های شخصی نافی حقوق اشخاص موضوع داده ها نیست. در صورت تزاحم حقوق، حق اشخاص بر دادهای شخصی آنها اولویت خواهد داشت.
•  تعیین حدود مسئولیت : مسئولیت صحت و تمامیت و به روز بودن داده های شخصی بر عهده ثبت کننده این داده ها است مگر اینکه قانون این مسئولیت را بر عهدة شخص دیگری قرارداده باشد.
• تاثیر رضایت در پردازش اطلاعات : پردازش داده های شخصی بدون تحصیل رضایت موضوع آن داده مجاز نمی باشد مگر در صورتی که: – برای انجام تکالیفی که قانونگذار بر عهدة کنترلگر قرار داده است ضروری باشد؛ یا – برای حفظ حیثیت یا جان شخص موضوع داده ضروری باشد. یا – برای حفظ منافع مسلم شخص موضوع داده ضروری و با آن منافع متناسب باشد و أخذ رضایت او ممکن نباشد.برای حفظ امنیت عمومی ، حفظ امنیت ملی، منافع ملی ، تعقیب جرم یا حفظ سالمت و ایمنی عمومی ضروری باشد.
• تعیین شرایط استفاده تجاری از داده ها  : استفاده تجاری از داده شخصی به شرط آنکه هویت اشخاص موضوع داده شناسایی نشود مجاز است.
• تعیین داده های قابل استناد برای دادگاه ها : دادگاه صرفا میتواند به داده های شخصی که با رعایت مقررات این قانون یا قوانین مرتبط دیگر بدست آمده باشند استناد کند. با این حال بررسی صحت و سقم محتوای داده بر عهده دادگاه است.
• ممنوعیت اجبار به ارائه داد ها : ایجاد، پردازش یا استفاده از داده های شخصی حساس یا اجبار اشخاص به ارائه این نوع داده ها ممنوع است.
• تعریف داده های حساس : دادههای مرتبط با عقاید سیاسی، حزبی، فلسفی، دینی یا مذهبی، قومیت، وضعیت جسمانی، رفتارهای جنسی، اتهامات و محکومیت های کیفری داده شخصی حساس محسوب می شود.
• موارد مجاز به ارائه داده ها : در موارد ذیل ایجاد، پردازش یا استفاده از داد های شخصی حساس ممنوع نیست: 3-1 -شخص موضوع داده رضایت صریح خود را به این امور بیان کرده باشد. 3-2 -برای حفظ زندگی شخص موضوع داده ضروری باشد و به دلیل عدم اهلیت رضایت او فاقد اثر قانونی باشد یا تحصیل رضایت از او به دلیل دیگری عمال ممکن نباشد. 3-3 -شخص موضوع داده آن داده را به طور عمومی منتشر نموده باشد. 3-4 -برای کشف جرم یا اجرای مجازات ضروری باشد. 3-5 -برای حفظ نظم عمومی یا امنیت ملی ضروری باشد. 3-6 -قانون ایجاد یا پردازش یا استفاده از این نوع داده را بدون رضایت شخص موضوع داده مجاز نموده باشد.
• تعیین ضمانت اجرای لایحه حمایت از داده‌ها و حریم خصوصی در فضای مجازی : هر کس به طور غیرمجاز دادههای شخصی دیگران را ایجاد، جمعآوری، پردازش یا استفاده کند، به جزای نقدی درجه 6 محکوم خواهد شد. در صورتی که مرتکب، این اقدامات را به قصد انتفاع مالی خود یا دیگری انجام داده باشد، یا از این طریق موجب وارد شدن ضرر مالی یا حیثیتی به دیگری شده باشد، به مجازات حبس و جزای نقدی درجه 6 محکوم خواهد شد.
• و…

برخی از نوآوری های ” لایحه حمایت از داده‌ها و حریم خصوصی در فضای مجازی”

• تعاریف جدید فضای عمومی مجازی و صحبت از مالکیت فکری بر داده ها است .
• تعریف کمیسیون مرکزی حمایت از دادهها
• به رسمیت شناخته شدن قراردادهای خصوصی راجع به داده ها
• تعیین نهاد نظارت کننده بر اجرای صحیح مقررات لایحه حمایت از داده‌ها و حریم خصوصی در فضای مجازی